LİPS Programming

Sevgili okurlarım uzun bir aradan sonra tekrardan haberlerle ve bilgilendirmelerimle geri geldim. Bu gün size bahsetmek istediğim benimde yeni keşfettiğin LİPS programlama dili. Buyrun..

LISP

· Lisp Nedir ?

· Lisp’in Özellikleri

· Kullanılan LİSP Derleyicisi

· Lisp programlama dili

- Lisp Dilinin Yapısı

- Operatörler ve Atomlar

- Karşılaştırmalar

- Setf ve Setq Fonksiyonları

- Değişkenler(Local ve Global)

- Matematiksel İfadeler

- Listeler

- Lisp’te Fonksiyon Yapısı ve Built-in Fonksiyonlar

- Kontrol Yapısı ve Döngüler

- I/O Yapısı

- Diziler

- Lisp’te Yüksek Seviyeli Fonksiyonlar

Lisp Nedir?

· Lisp, 1958 yılında John McCarty tarafından geliştirilmiş en eski, ikinci üst seviye programlama dilidir.

· List Processing 'in (Liste İşleme) kısaltılmış ifadesidir.

· Çoğunlukla yapay zeka uygulamalarında kullanılmakla beraber birçok probleme etkin çözümler üretebilen modüler programlama dilidir.

· Diğer dillerin sunduğu birçok yararlı özelliğe sahiptir( structures, çok boyutlu diziler, nesneler, karakter katarları vs ).

· LISP, yüksek seviyeli programlama dillerinin bir çoğuna göre daha az sınırlayıcı syntax yapısına sahiptir.

Lisp’in Özellikleri

· Değişkenleri liste olarak kabul eder.

· Dinamiktir; kullandığınız veri tiplerinden fonksiyonlara kadar bütün girdiler(entry) her yönüyle değişebilmektedir. Esneklik sağlar.

· Değişken tipi tanımlamaya gerek yoktur. Programın çalışır hale gelmesi için kendisi belirler. (Implicit tanımlama)

· LİSP Context free gramerdir.

· Güvenlidir. Bütün olayları kontrol altında tutar, beklenmedik bellek hatalarına ve çakışmalara izin vermez.

· LİSP ; C ,C++’ta run time anında yapılması gereken bir çok şeyi compiler anında yapmaya izin verir.

· Hata bildirimi ve hata eleme için güçlü araçlar sunar.

· Lispte Garbage- Collection vardır ve bununla daha emniyetli daha kesin ve doğru hafıza yönetimi sağlarsınız.

· En az sınırlayıcı syntax’a sahip olması en önemli avantajlarındandır.

· Case sensitive değildir.İstediğiniz şekilde büyük ve küçük harf ayrımında özgürsünüz.

· Geliştirilmiş hata tutma sistemine sahiptir.

· Diğer modern diller gibi sınırlayıcı, bir sürü yazım biçimini zorlayıcı da değildir. Basit ve esnek bir yazımı vardır.

Lisp Dilinin Yapısı

· Parantezler LİSP dilinin temel yapısını oluşturlar.

Örnek:

(defun a()

(setq b 5)

(setq c 6)

(setq d (+ b c))

(print d)) =>b ve c‘ye atanan iki değeri toplayıp d’ye atan ve sonucu ekrana yazan program

· Kesme işareti veri girilmesi durumunda kullanılır. Kesme işareti kullanılarak komut kipinden çıkılarak veri kipine geçilmiş olur.

(setq a’(ali ahmet mehmet))

· LİSP dilinde bir ifadeye değer atamak o ifadenin değişken olması için yeterlidir.

· Bir değişkenin değerini, değişkene başka değer vererek değiştirebiliriz.Değişken integer iken bir anda float ya da daha farklı bir tip olabilir.

Örnek:

(defun degisken()

(setq a 3)

(setq a’sayı) )

Operatörler

· + toplama

· - çıkarma

· * çarpma

· / bölme

· Mod mod alma

Atomlar

· Lisp te 2 özel atom vardır. Bunlar: - t

- Nil’dir.

· t “true “ olarak telaffuz edilip doğruyu temsil etmektedir . Nil ise yanlış veya boş listeyi temsil etmektedir.

Karşılaştırmalar

· (= a b) => eşit mi

· (/= a b) => eşit değil mi

· (< a b) => a<b doğru mu?

· (> a b) => a>b doğru mu?

· (<= a b) => a<=b doğru mu?

· (>= a b) => a>=b doğru mu?

max ve min karşılaştırma fonksiyonları:

· (max 10 11) ==> 11

· (min -12 -10) ==> -12

· (max -1 2 -3) ==> 2

tek-çift kontrol fonksiyonları:

· (evenp a) => a çift mi? =>parametre integer olmalı

· (oddp a) => a tek mi? =>parametre integer olmalı

Setf ve Setq

· Setq: Basit bir setq kullanımına örnek olarak değişkenlere değer atama verilebilir. Örneğin aşağıdaki kodda a,b ve c değerlerine 0,1 ve 2 değerleri atanıyor.

>(setq a 0 b 1 c 2)

a => 0

b => 1

c => 2

setq nun diğer bir kullanımı da sıralı değerleri kullanarak güncelleştirmeler yapmaktır. Örneğin aşağıdaki kodda önceden tanımlanmış değerler ile yeni değerler oluşturulurken setq komutu kullanılmış.

>(setq a (1+ b) b (1+ a) c (+ a b))

a => 2

b => 3

c => 5

· Setf: setf komutu liste tanımlamasında kullanılır. Yukarıda tanımladığımız yapı üzerinde düşünürsek a değeri ilk başta 0 iken aşağıdaki setf komutu ile bu değeri 3 yapıyoruz.

>(setf a 3)

Lokal Değişkenler

Local değişkenler “let” ile tanımlanırlar.Diğer dillere benzer yöndetanımlandığı fonksiyonun parantezi dışındaki ifadeler bu local değişkene erişemezler.Farklı olarak aynı fonksiyonun içinde de bu değişkene erişilemez.

Örnek1:

(defun yaz ()

(let ((a 5))

(print a)) "erisebilir"

"(print a) --> hata erisemez.."

)

(defun yaz2()

"a lokal degiskenine ulasamaz"

(print a))

Ornek2;

(defun topla()

(let ((a 4)(b 4)(c 5))

(setq d (+ a b c)))

(print d)

)

(defun ulas()

"topla fonksiyonu calismadan yazamaz"

(print d))

Ornek3;

(defun v()

(print "1 sayi giriniz..")

(setq b(read))

(let ((a b)(b 3))

(setq d (+(* a 5) b))) "d=(a*5)+b demek"

(print d)

(print "b nin son haline dikkat")

(print b)

)

Global Değişkenler

· Global değişkenler :

Lisp’ deki global değişkenler , defparameter ve defvar ile tanımlanırlar.

Örnek :

>> ( defparameter x 120 )

>>x

120

>> ( defvar y 50 )

>>Y

Defparameter ile tanımladığımız değişkenin değerini tekrar defparameter veya setq kullanarak değiştirebiliriz;fakat defvar kullanarak değiştiremeyiz.

Defvar ile tanımlanan değişkenin değeri ise tekrar defvar kullanılarak değiştirilemez. Ancak defparameter ile tekrar değiştirebiliriz.

Defvar ile tanımlanmış değişkenin değeri setq kullanılarak değiştirilebilir.

Örnek :

>> ( defvar y 555 )

>>Y

555

>> ( setq y 304 )

>> y

304

Programda değerinin zor değişmesini istediğimiz değişkenleri defvar ile tanımlamamız

daha doğru olacaktır.

Örnek:

(defparameter x 30)

(defun a()

(print x))

(defun b()

(defvar x 5) "x sayisi degistirilemedi"

(print x))

(defun c()

(defparameter x 333) "x sayisi degisti.."

(print x))

(defun d()

(setq x 222) "x sayisi degisti.."

(print x))

(defun e()

(defparameter x 123) "x sayisi degisti.."

(setq x 456) "x sayisi degisti.."

(defvar x 789) "x sayisi degismedi"

(print x))

Lisp’te Matematiksel Ifadeler

· Lispte matematiksel ifadeler java veya c’deki gibi int a=3+6; şeklinde yazılmaz.Bunun lispteki karşılığı tam olarak (setq a(+ 3 6)) şeklindedir.

Örneğin;

(defun islem1()

(setq sonuc(+(-(* 1 2)4)6)))

· İşlemi sonuc=(((1*2)-4)+6) ifadesine denk gelir.Benzer bir islemde daha gösterecek olursak;

(defun cikarma()

(- 9 3 5 1 2) ) işlemi sonuç olarak -2 verecektir.

· İfadelerden de anlaşılacağı gibi lispte operatörler sola dayalı yazılır ve önce parantez içleri işlem görür.Örnek verecek olursak;

(/ 6 (/ 3 2)) = (6 / (3/2)) =1

(-(+(* 1 2)9)4) = ((9+(1*2))-4 = 7

· (setq bol(/ 6 3 2)) = {bol = (6/3)/2} = 1

Burada dikkat edilecek nokta işlemlerin sola dayalı yapılacağıdır.

· Devam edersek;

(/ 5 3) =1.6666 değildir..(5/3) tür..

· (defun bolme1()

(/ 10 4) ) işleminin sonucu 5/2 dir.

· Fakat;

(/ 5.0 3) = 1.666667 olur.

Bolmede rasyonel değer sonuç almak yerine reel sayı almak istiyorsak argümanlardan birini reel yapmalıyız.

· (defun bolme2()

(setq s1(+(/ 5 3) 2))

(setq s2(+(/ 5.0 3) 2)) )

İfadesi için s1={11/3} iken s2=3.666667 dir.

· Hazır fonksiyonlara bakacak olursak;

· (sqrt 16) = 4 , (sqrt 34) = 5.830 “karekök”

· (expt 4 0.5) =2 , (expt 3 3) = 27 “genel”

· Örnek programa bakacak olursak;

(defun us(n m)

(expt n m) )

İfadesi genel bir üs alma ifadesidir. (us 16 0.5) diye çağırırsak 4 değerini döndürecektir.

· (random 5) à 0 ve 5 arası rastgele sayı üretir.

· (abs -8) = 8 àargümanın mutlak değerini alır.

( let x 2.67) için;

· (floor x) à 2 tabana göre yuvarlama yaptı.

· (ceiling x) à3 alabileceği en yüksek tamsayıya göre yuvarlama yapar.

· (round x) à 3 ondalıklı kısma göre yuvarlama yaptı.0.5 ten büyük olduğu için sonuç 3 oldu.

Listeler

· Listeler, belirli özelliklere göre oluşturulmuş nesneler kümesidir. Değişik amaçlar için kullanılabilirler.

· Listelerin önüne kesme işareti( ‘ ) konulur. Bu listeler ile fonksiyonların ayırt edilmesini sağlar.Gelen verinin fonksiyon değil de data olarak algılanmasını sağlar.

· Fonksiyonlarda olduğu gibi listeler de parantez içine yazılır.

· Listenin içeriği ve listede kaç tane değer olacağı hakkında bir sınırlama yoktur.

· Listede elemanların boşluk içermemesi gerekir ; çünkü listede boşluk ,eleman ayırma